SAT là kỳ thi chuẩn hóa tuyển sinh vào đại học bốn năm tại Hoa Kỳ, do Tổ chức giáo dục phi lợi nhuận College Board của Mỹ tổ chức và quản lý. SAT (SAT Reasoning) kiểm tra kỹ năng tư duy, phân tích và giải quyết vấn đề, với thang điểm từ 600 – 2.400 điểm, gồm ba môn thi: toán, tiếng Anh đọc và viết.
Thiếu từ, thiếu kỹ năng
Đối với nhiều học sinh Việt Nam, SAT là “cửa ải” khó vượt qua bởi họ thiếu vốn từ vựng cần thiết, từ đó ảnh hưởng đến việc đọc hiểu và tư duy cũng như không thể tự tin khi gặp một đề tài lạ lẫm. Những từ vựng này xuất hiện nhiều trong văn học viễn tưởng và tự luận trong khi học sinh Việt Nam ít khi được đọc những tài liệu thuộc thể loại này nên không thể làm giàu vốn từ vựng.
Ngoài ra, những từ vựng này cũng khó nhớ vì chúng ít xuất hiện trong ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày nên học sinh ít khi sử dụng chúng trong nói và viết đơn thuần. Ví dụ, khi mô tả một người nóng tính, có nhiều từ lạ lẫm đối với các em như: belligerent, contentious, truccucent, petulent…
Thứ hai, học sinh Việt Nam chưa được rèn luyện kỹ năng tóm tắt, tìm từ khóa, diễn đạt lại nội dung theo ý mình, phương pháp loại trừ và những phương pháp cần thiết để trả lời chính xác câu hỏi trong khuôn khổ thời gian nhất định.
Học sinh Việt Nam ở trường học phân tích văn học, nhưng những bài đọc của SAT lại được chắt lọc từ nhiều lĩnh vực khác nhau: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn…Vì thế, học sinh Việt Nam không tránh khỏi gặp khó khăn trong việc hiểu cấu trúc bài, văn phong, ngữ điệu, những yếu tố cần thiết cho việc đọc hiểu, tư duy.
Ngoài ra, hiểu đúng câu hỏi và tìm đúng thông tin trong bài để giải đáp câu hỏi đó cũng là vấn đề không đơn giản vì thường đòi hỏi học sinh suy luận những ẩn ý trong bài đọc.
Ví dụ, trong bài đọc có câu: “I want to be a Renaissance artist: write, paint, compose music, invent things” (tạm dịch: Tôi muốn được trở thành một nghệ sĩ thời Phục Hưng: viết, vẽ, sáng tác nhạc, sáng chế).
Có một câu hỏi: “The childhood wish “to be a Renaissance artist” is best understood as…” (tạm dịch: Ước mơ thời thơ ấu là “được trở thành một nghệ sĩ Phục Hưng” có thể được hiểu đúng nhất như sau…).
Câu trả lời đúng nhất sẽ là: “A naive and grandiose ambition” (tạm dịch: Một tham vọng quá ngây thơ và lớn lao). Đây là một câu đòi hỏi sự suy luận từ việc nhân vật muốn làm nhiều thứ trong ước mơ của mình (viết, hội họa, sáng tác, phát minh) nên nó đã trở thành một tham vọng quá ngây thơ và lớn lao.
Vượt qua khó khăn
SAT khó như thế nhưng vẫn có “bí kíp” để chinh phục SAT. Đầu tiên, học sinh có thể trau dồi vốn từ vựng bằng cách sử dụng trang web www.quizlet.com. Trang web này chứa nhiều danh sách từ vựng từ nhiều nguồn khác nhau, giúp bạn tạo flash cards (thẻ học từ) và nhiều dạng bài tập, trò chơi để kiểm tra danh sách từ vựng của mình. Cách dễ nhất để nhớ từ là tạo sự liên kết giữa từ đó với một điều gì mà bạn dễ nhớ.
Ví dụ, bellicose, belligerent có nghĩa là nóng tính vì gốc từ “bell” nghĩa là chiến tranh. Phân tích cấu trúc bài đọc bằng cách nhận diện đâu là ý kiến (opinion) và đâu là bằng chứng (evidence). Hiểu được ý chính sẽ giúp đọc nhanh và hiệu quả hơn, vì có thể đọc lướt phần bằng chứng nhưng vẫn hiểu đây là bằng chứng để chứng mình điều gì đó.
Khi trả lời câu hỏi SAT, học sinh cần đọc kỹ xem câu hỏi thuộc dạng nào: ý chính hay ý nhỏ. Nếu hỏi ý chính thì cần tìm câu trả lời diễn đạt lại ý chính mà bạn tìm thấy sau khi phân tích cấu trúc bài đọc.
Nếu hỏi về ý nhỏ, hãy đi tìm trong bài từ khóa mang ý tưởng cần suy luận rồi từ đó tìm từ đồng nghĩa với ý tưởng đó trong câu trả lời. Ví dụ, khi câu hỏi là A đang ngụ ý gì hoặc có mục đích gì thì bạn đi tìm A’ trong bài. A’ là từ khóa mang ý tưởng mà A đang chứng minh.
Cuối cùng, kỹ năng loại trừ sẽ giúp ích rất nhiều. Chẳng hạn, loại trừ những câu quá chung chung, không liên quan hoặc ngược lại với ý kiến của tác giả. Bên cạnh đó, những câu trả lời mang sắc thái quá cực đoan (có chữ always, never, only…) cũng thường là những câu sai.
Ngoài ra, một điều đáng chú ý đó là người học Anh ngữ ở môi trường khác nhau sẽ luôn có những điểm yếu khác nhau. Ví dụ, học sinh trường quốc tế thiếu kiến thức nền tảng ngữ pháp thì giáo trình bao gồm phần thống kê cách nhận diện những lỗi thường gặp nhất trong phần viết; còn học sinh trường Việt thì thiếu vốn từ vựng và kỹ năng đọc hiểu. Đối tượng này cần trang bị vốn từ vựng hay xuất hiện nhất trong SAT và các bước hiệu quả nhất để đến với đáp án đúng trong thời gian ngắn nhất.
Theo DNSG