0
0
Đừng là thầy bói mù xem voi – Phản hồi bài “Sinh viên Ngoại thương bị nhà tuyển dụng chê chảnh”
Dù ý thức hay không ý thức, dù muốn hay không muốn, mỗi chúng ta đều ít nhiều phải là những thày bói mù xem voi trong cuộc đời – tức là phải quyết định, phán đoán về 1 vấn đề với lượng thông tin hạn chế, thường không đầy đủ và phiến diện. Và cũng thường xuyên không kém chúng ta đúc kết ra những kinh nghiệm ít nhiều lệch lạc từ số ít những trải nghiệm về 1 vấn đề cụ thể mà ta có. (Đây là khoa học về tâm lý học và xã hội học, không phải phát kiến hay đúc kết của tôi).
Tôi thấy từ quảng cáo tuyển dụng cho đến rất nhiều comments liên quan là ví dụ điển hình cho những kết luận ở trên đây. Hãy cố đừng là những thày bói mù xem voi, khi có thể.
Tôi xin được chia sẻ với các bạn với tư cách 1 trong những người liên quan nhất, và có khá đầy đủ thông tin để có thể tránh được cái bẫy “thầy bói mù xem voi” ở trên trong chủ đề này (xin nhấn mạnh là chỉ với chủ đề này). Vì tôi học ĐHNT từ cách đây gần 20 năm, học về quản trị kinh doanh ở Mỹ cách đây hơn 10 năm, làm giám đốc thuê, rồi mở công ty, và cũng đã đạt được những thành công nhất định, hoàn toàn do nỗ lực của mình.
1. Về ĐHNT “chảnh”:
Theo tôi, đúng là ĐHNT có vấn đề về môi trường văn hóa “chảnh” mà tôi cho rằng do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.
– Khách quan: Thứ nhất, đã có những lứa SV ĐHNT (khoảng sinh năm 1960-1965) rất thành công do gặp thời khi VN mở cửa năm 1986 vào lúc họ khoảng 25-30 tuổi, được học về ngoại thương, có ngoại ngữ, có sự chuẩn bị nhất định về kinh nghiệm để nắm bắt được sự chuyển đổi to lớn và nhanh chóng của cả xã hội. Thứ hai, đầu vào ĐHNT luôn thuộc hàng cao nhất từ nhiều năm nay.
– Chủ quan: Có vẻ các thày cô ĐHNT, ít nhất là các thày cô dạy lứa chúng tôi, cũng hay truyền cho các bạn SV một niềm tự hào thái quá về khả năng kiếm tiền và thành đạt của SV ĐHNT. Có thể là do dựa trên thành công của các lứa SV trước đó khi ngoại ngữ là 1 ưu thế — nhưng sẽ thật sai lầm nếu đến bây giờ mà ai đó vẫn cứ nghĩ rằng ngoại ngữ là ưu thế như nó đã từng có cách đây vài chục năm. Thứ hai, các bạn SV ĐHNT, trong 1 môi trường như thế, cũng ít nhiều có những ảo tưởng về tương lai và sự nghiệp, mà chưa hiểu rằng ngoài khả năng, thì phải có thái độ và động lực đúng đắn mới có cơ may phát triển được.
2. Về mức lương nghìn USD:
– Phê phán, bình luận, hay nêu mức lương nghìn USD để nói chung SV NT chảnh là luận điểm sai luôn từ gốc. Vì đúng như vài bạn SV ĐHNT nói rõ, đây thực ra chỉ là 1 sự phóng đại của báo chí (ít nhiều mang màu sắc câu khách) về một ngộ nhận của một cô, cậu SV năm thứ nhất nào đó (rất có thể đang cao hứng vì vừa đỗ ĐH).
– Giả sử sự ngộ nhận của cô, cậu SV kia có phản ánh một chút về văn hóa “chảnh” của ĐHNT, thì cũng không bao giờ có thể coi là mang tính đại diện để quy kết về mức lương mong muốn, chứ chưa nói đến “độ chảnh”, của SV ĐHNT ra trường. Chẳng ai có thể ngồi 1 chỗ mà phán SV ĐHNT mong muốn con số lương là bao nhiêu. Con số này chỉ có tính đại diện, nếu được rút ra từ 1 survey có tính khoa học (mà sao ĐHNT không làm 1 survey thế để phản bác lại dư luận về mức lương nghìn USD nhỉ?).
3. Về nhà tuyển dụng trong quảng cáo:
– Người ta chỉ đóng giầy cho vừa chân chứ không ai làm điều ngược lại. Nên với mỗi vị trí tuyển dụng, nhà tuyển dụng khôn ngoan sẽ tìm hồ sơ phù hợp nhất (với yêu cầu công việc, mức lương dự kiến) chứ không phải hồ sơ tốt nhất (có thể quá mức ngân sách cho vị trí đó). Nếu đọc kỹ quảng cáo tuyển dụng trong bài đã nêu thì thấy là vị trí này thực ra ở mức học việc, nên có thể không cần tuyển ĐH NT (thường yêu cầu lương không dưới 5 triệu, chứ không phải 1000 USD đâu!). Hơn nữa, nếu làm XNK theo nghĩa làm thủ tục Hải quan, giao nhận vận tải thì yêu cầu còn đơn giản hơn nữa, thậm chí chả cần đại học, nhanh nhẹn 1 tý là ổn (tôi chắc chắn về điều này vì không chỉ tôi đã làm, mà công ty tôi còn có vài bạn ĐHNT chuyên làm XNK). Mà ai biết Trưởng phòng XNK công ty đó, người có lẽ sẽ “hướng dẫn , đào tạo” (theo quảng cáo) các bạn NV mới, có phải cựu SV ĐH NT không? Ngoài ra, còn rất nhiều lý do mang tính nguyên lý tổ chức nhân sự, để nhà tuyển dụng chọn nhân viên. Ví dụ đơn giản nhất: một đội bóng nên tuyển 10 cầu thủ tấn công như Ronaldo hay chỉ cần 1 hoặc 2?
– Về mặt lô-gic, trong tập hợp là các SV ĐH ra trường, thì việc loại bỏ 1 trường nào đó khỏi tập hợp, hay chỉ chọn cụ thể 1 vài trường như các công ty thường làm là tương tự. Ở công ty tôi (và nhiều tuyển dụng khác), có những vị trí như kế toán kiểm soát, chúng tôi ghi rõ luôn phải tốt nghiệp khá, giỏi từ các trường cụ thể như Học viện TC-KT hay KTQD cộng thêm 5-7 năm kinh nghiệm kế toán trưởng.
– Tất nhiên không loại trừ việc Nhà tuyển dụng trong quảng cáo cũng có thể mắc lỗi nhận thức kiểu “xem voi”, thậm chí, chưa có điều kiện để tuyển ĐHNT. Vì ngoài lương (nếu đủ ngân sách), nhân viên còn nhìn vào nhiều thứ khi xin việc như: tiềm năng phát triển của công ty, khả năng phát triển của mình trong công ty, tầm nhìn và khả năng của lãnh đạo…
– Dù bất kể là lý do, thì cũng chẳng có lý do gì đến mức phải nhìn vấn đề mang tính “giật gân” theo kiểu công ty đó không tuyển ĐHNT vì “chảnh” – trừ khi là chính báo VnExpress cũng muốn giật gân để câu khách. Hy vọng là báo VnExpress sẽ đăng bài này và nguyên cả câu này, để công bằng cho ĐHNT, và đảm báo tính trung thực và khách quan mà một tờ báo cần có.
Trần Anh Tuấn
K29 ĐHNT
Giám đốc SunStar (Vietnam)
|
Về anh Trần Anh Tuấn: – Sinh năm 1972, quê quán Hải Dương; – Tốt nghiệp ĐH Ngoại thương Hà Nội năm1995; – Thạc sỹ Quản trị Kinh doanh Texas A&M, Hoa Kỳ, 2002; – Trước khi thành lập công ty chuyên phân phối mỹ phẩm SunStar (Vietnam), Anh Tuấn đã đảm đương nhiều vị trí khác nhau tại các Công ty Mitsubishi Motor (Nhật Bản), bảo hiểm Allianz (Đức), và tập đoàn Prime Group; – Ngoài công ty SunStar Việt Nam, Anh Tuấn còn là chủ tịch Hội đồng thành viên hai công ty UNS (Vietnam), và An Thành Long. |